Nhiễm sắc thể - cấu trúc mang gen

I. Nhiễm sắc thể

1. Khái niệm:

Nhiễm sắc thể (NST) hay thể nhiễm sắc, thể nhiễm màu, là vật chất di truyền ở cấp độ tế bào, nằm trong nhân tế bào, có khả năng bắt màu bằng dung dịch bazơ kiềm tính, có số lượng, hình dạng, kích thước và cách sắp xếp các crômatit đặc trưng.

2. Phân loại:

+ NST thường.

+ NST giới tính.

3. Đặc trưng của bộ NST

- Trong tế bào sinh dưỡng, NST tồn tại thành từng cặp tương đồng, giống nhau về hình thái, kích thước. - Bộ NST lưỡng bội (2n) là bộ nhiễm sắc thể chứa các cặp nhiễm sắc thể  tương đồng. - Bộ NST đơn bội (n) là bộ NST đơn bội.  - Ở những loài đơn tính, có sự khác nhau giữa cá thể đực và cái ở cặp NST giới tính. - Mỗi loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng về hình dạng, số lượng, kích thước.

Tùy theo mức độ duỗi và đóng xoắn mà chiều dài của NST khác nhau ở các kì của quá trình phân chia tế bào. Tại kì giữa, NST co ngắn cực đại và có chiều dài từ 0,5 đến 50 μm, đường kính từ 0,2 đến 2 μm (1 μm = 10-3 mm), đồng thời có hình dạng đặc trưng như hình hạt, hình que hoặc chữ V

4. Trạng thái NST trong nhân:

+ Cặp NST tương đồng: là cặp NST gồm 2 NST đơn, có hình dạng, kích thước và cấu trúc giống nhau, 1 chiếc (NST) có nguồn gốc từ bố, 1 chiếc (NST) có nguồn gốc từ mẹ

+ NST kép: là 1 NST gồm 2 Nhiễm sắc tử (crômatit) giống hệt nhau, gắn liền với nhau ở tâm động và có cùng nguồn gốc (hoặc từ bố, hoặc từ mẹ).

II. Cấu trúc của nhiễm sắc thể

- Câu trúc của NST : NST nhìn thấy rõ nhất ở kì giữa, ở kì nàyNST gồm 2 crômatit ( nhiễm sắc tử chị em) gắn với nhau ở tâm động.Mỗi crômatit gồm 1 phân tử AND và prôtêin loại histôn.

III. Vai trò của NST đối với sự di truyền tính trạng:

  + Nhiễm sắc thể là cấu  trúc mang gen có bản chất là ADN, trên đó mỗi gen ở một vị trí xác định.

  + Nhiễm sắc thể có đặc tính tự nhân đôi  à các tính trạng di truyền được sao chép qua các thế hệ tế bào và cơ thể.  

Sự nhân đôi NST trong chu kỳ tế bào