Vận dụng xác suất trong bài toán di truyền phả hệ

Ví dụ 9. Cho sơ đồ phả hệ sau:

Sơ đồ phả hệ trên mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một trong hai alen của một gen quy định. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Xác suất để cặp vợ chồng ở thế hệ III trong phả hệ này sinh ra đứa con gái bị mắc bệnh trên là bao nhiêu?

Dạng 2:  Tính tần số biểu hiện tính trạng trong n con sinh ra của bố mẹ

Phương pháp giải toán:

-     Tính tần số xuất hiện mỗi kiểu hình tương ứng ở thế hệ cần xét

-     Áp dụng công thức tính tần số để xác định tần số biểu hiện tính trạng trong n con sinh ra .

\( C_{n}^{a}\times p^a\times q^{n-a}\)

Trong đó: p và q là tần số xuất hiện mỗi kiểu hình tương ứng, a số con có tính trạng xuất hiện bệnh p

Chú ý: với nhiều tính trạng cũng có thể sử dụng công thức trên để biến đổi

Ví dụ 1: Ở người khả năng uốn cong lưỡi là tính trạng trội. Nếu hai bố mẹ cùng là dị hợp tử sinh được 5 người con thì tần số để 3 người con trong số đó có khả năng uốn cong lưỡi là bao nhiêu?

Ví dụ 2: Nếu 2 người cùng là dị hợp tử về tính trạng bạch tạng có 5 con thì xác suất để họ có 2 con trai bình thường, 2 con gái bình thường và 1 con trai bạch tạng là bao nhiêu?

Ví dụ 3 : Ở người, thiếu răng hàm là do gen trội trên nhiễm sắc thể thường quy định. Nếu hai bố mẹ dị hợp tử sinh 5 đứa trẻ, hãy tính tần số để :

a) Tất cả 5 đứa trẻ đều không mắc bệnh

b) Sẽ có 3 đứa bình thường và 3 đứa bị bệnh

c) Hai đứa trẻ đầu bình thường và 3 đứa trẻ cuối cùng bị bệnh

Ví dụ 4: Xơ nang là một bệnh di truyền bởi gen lặn. Nếu hai người bình thường nhưng dị hợp tử lấy nhau, hãy tính tần số để:

a) Một trong 3 đứa trẻ bị bệnh

b) Trong 4 đứa trẻ, thứ tự sẽ là: con trai bình thường, con gái bị bệnh, con trai bị bệnh, con gái bình thường

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 

Câu 1: Cho sơ đồ phả hệ sau:

Bệnh P được quy định bởi gen trội (P) nằm NST thường; bệnh Q được quy định bởi gen lặn (q) nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X, không có alen tương ứng trên Y. Biết rằng không có đột biến mới xảy ra. Xác suất để cặp vợ chồng ở thế hệ thứ III trong sơ đồ phả hệ trên sinh con đầu lòng là con trai và mắc cả hai bệnh P, Q là

A. 6,25%.                            B. 3,125%.                                  C. 12,5%.                                    D. 25%.

Câu 2: Cho sơ đổ phả hệ sau:

Sơ đồ phả hệ trên mô tả sự di truyền một bệnh ở ngừoi do một trong hai alen của một gen quy định. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cá các cá thể trong phả hệ. Trong những người thuộc phả hệ trên, những người chưa thể xác định được chính xác kiểu gen do chưa có đủ thông tin là:

A. 8 và 13                                   B. 1 và 4                                     C. 17 và 20                                 D. 15 và 16

Câu 3: Khảo sát sự di truyền bệnh M ở người qua ba thế hệ như sau 

Xác suất để người III₂mang gen bệnh là bao nhiêu